Ready/Run

Utarł się pogląd, że mikrokomputery mogą być wykorzystywane głównie do zabawy i nauki, a jeśli powierza im się poważne funkcje, to zwykle dotyczą one codziennych prac domowych lub biurowych. Wyraźnie upośledza to inne zastosowania. Warto zatem podejmować próby przełamania tych stereotypów. Prezentowany program pozwala wykorzystać domowy komputer w... pszczelarstwie.

Model powstał w wyniku prowadzonych od 1975 roku badań podstawowych w Zakładzie Biocybernetyki AGH i Zakładzie Pszczelarstwa Akademii Rolniczej w Krakowie. Prace te były częściowo finansowane przez Polską Akademię Nauk, Oczywiście celem badań nie było napisanie programu w BASICU-u, tylko określenie matematycznych prawidłowości w funkcjonowaniu rodziny pszczelej, a także przebadanie przydatności wiedzy na temat cybernetycznych aspektów funkcjonowania wielkiego systemu, jakim jest rodzina pszczela.
Tekst programu napisany jest w języku Simons Basic przeznaczonym dla mikrokomputerów firmy Commodore serii C64 lub C128. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by po drobnych modyfikacjach opracować wersje podanego programu dla innego, posiadanego przez Czytelnika mikrokomputera. Przeróbki programu dotyczyć w takim przypadku będą głównie instrukcji przeznaczonej do graficznej prezentacji wyników modelowania.
Po uruchomieniu programu komputer zadaje użytkownikowi serię pytań a on musi na nie odpowiedzieć z klawiatury. Pytania te dotyczą rasy pszczół, długowieczności robotnic, horyzontu modelowania, aktualnej struktury rodziny oraz stanu zapasów. Ostatnie pytanie: SKĄD CZYTAĆ DANE O POGODZIE I POŻYTKACH? wymaga wprowadzenia z klawiatury NAZWY wcześniej zapisanego na dysku (lub taśmie) zbioru właśnie warunków atmosferycznych i pożytkach dla jakich użytkownik chce modelować. Zbiór należy nazwać i zapisać na dysku (lub taśmie) przy pomocy programu pomocniczego „ZAPIS-DANYCH”
Po uruchomieniu (komenda RUN) użytkownik wprowadza kolejne dane.
Mając zgromadzone dane można podejmować próby modelowania. Czas trwania modelowania (zwykle dość długi, około kilkunastu minut) zależny jest od założonej liczby kroków, jaką poda się w odpowiedzi na pytanie komputera. Krok to 24 godziny życia realnej rodziny, W trakcie modelowania wyświetlany jest numer aktualnie wykonywanego kroku. Po zakończeniu obliczeń można oglądać wyniki modelowania w postaci wykresów obrazujących, jak zmieniała się podczas modelowania liczba pszczół, ilość zgromadzonego miodu, powierzchnia dostępnych plastrów itp. Kolejne wykresy wywołuje się naciskając dowolny klawisz.
Ci, którzy próbowali komputerowej symulacji rodziny pszczelej przekonali się, Ze jest to wprawdzie rozrywka zupełnie innego typu, niż większość znanych gier, jednak z całą pewnością może to być fascynująca przygoda intelektualna — tym bardziej atrakcyjna, jeśli ma się możliwość konfrontowania komputerowych wyników z obserwacją pszczół.
 

Obie te instrukcje są instrukcjami graficznymi i odnoszą się do grafiki wysokiej rozdzielczości (HIRES). SSHAPE pozwala nam Przypisać zmiennej tekstowej dowolnie wybrany obszar ekranu graficznego natomiast GSHAPE umożliwia jego odtworzenie w określonym miejscu. Obszary o których mowa mają zawsze kształt prostokąta lub kwadratu

Dla użytkowników takie rozwiązanie jest bardzo wygodne. Przypuśćmy, że chcemy powielić na ekranie w paru miejscach np. obraz jakiejś figury. W wersjach BASIC pozbawionych tych instrukcji trzeba by było w tym celu stworzyć odpowiedni podprogram figurę tą tworzący, a następnie zmieniając odpowiednio parametry kolejno go wywoływać co jest oczywiście powiązane z wolniejszym wykonywaniem programu i większą zajętością pamięci (...) przedstawiam mały program demonstracyjny, pokazujący w jaki sposób można korzystać z opisanych w artykule instrukcji. Linia 120 powoduje skasowanie i wyczyszczenie pamięci ekranu graficznego. Następnie (linia 125) w lewym rogu ekranu wykreślane jest małe kółko, które zostaje przypisane zmiennej A$ (linia 130). SCNCLR w linii 140 powoduje ponowne wyczyszczenie ekranu i odtworzenie uprzednio zapamiętanego pod zmienną A$ obrazu kółka. Stosując pętle otrzymujemy w rezultacie na ekranie szereg kółek.

Żalił mi sie ostatnio pewien mój znajomy, że ma kłopoty z wyświetleniem na ekranie wysokiej rozdzielczości wyników obliczeń wraz z wykresem funkcji. Oprócz tego kilku Czytelników miało również wątpliwości jak należy stosować instrukcje CHAR i funkcję RDOT w wyniku czego powstał poniższy program.

Ponieważ ma on charakter demonstracyjny i składa się z dwóch części proponowałbym przed uruchomieniem postarać się o szklankę herbaty; druga bowiem część tego programu wykonuje się przez ok. 28 minut, ale za to otrzymujemy przepiękny trójwymiarowy wykres funkcji. Program można uruchomić na Commodore 128, 16, 116 i PLUS/4.
 

W jednym z ostatnich numerów „BAJTKA” opublikowaliśmy artykuł pt. „Słownik dowolnego języka” dla Commodore 64. Programy tego typu cieszą się zasłużonym powodzeniem, gdyż pozwalają na wykorzystanie komputera jako uniwersalnego narzędzia do nauczania. Poniżej zamieszczam następny program tego typu, tym razem dla posiadaczy Commodore 128 i stacji dysków. Jeżeli program ten spodoba się Wam, podam jego wersję dla innych komputerów Commodore.
„Słowniczek” ma pewną zasadniczą przewagę nad innymi programami tego typu — pracuje mianowicie z polskimi znakami i po prostych przeróbkach można go przystosować nawet do zapisywania pisma klinowego. W naszej wersji przystosowany jest do języka angielskiego, a ponieważ w języku tym nie występują litery „nietypowe” tak jak w niemieckim czy francuskim, zdefiniowałem jedynie polskie znaki. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, aby takie litery ułożyć samemu.
Program składa się z dwóch części.

Wymagane wyposażenie:
Commodore 128
stacja dysków 1541/1570/1571/1572