„BASIC ZX-Spectrum. Instrukcja obsługi i podstawy programowania”.
Po długim okresie, podczas którego użytkownicy ZX-Spectrum skazani byli na instrukcje w języku angielskim i niemieckim, pojawiły się w krótkim okresie aż cztery różne wydania polskiej wersji książki Stevena Vickersa. Najmocniejsze było uderzenie firmy Apina, która rozesłała do szkół, posiadających ZX Spectrum, po jednym egzemplarzu wydanego przez siebie tłumaczenia obu części instrukcji. Jest ono poprawne językowo, tłumacz nie ustrzegł się jednak kilku poważnych potknięć merytorycznych, które jednak nie tyle wprowadzają czytelnika w błąd, co pogarszają zrozumiałość tekstu. We wszystkich jednak tego rodzaju przypadkach, wątpliwości można, łatwo wyjaśnić sprawdzając bezpośrednio na komputerze.
Nakład 1000 egz. okazał się za mały i firma obecnie bardzo niechętnie sprzedaje dalsze egzemplarze, rezerwując je dla nabywców sprzętu, deklaruje natomiast gotowość odstąpienia gotowych klisz każdemu, kto ma papier i możliwości poligraficzne.
Jeszcze ładniej wydana i opracowana jest instrukcja przygotowana przez firmę POLBIRT, obejmuje ona jednak tylko część II oryginalnej instrukcji i wyłącznie jej podstawowy tekst (podczas gdy książeczka Apiny zawiera wiele dodatkowych komentarzy tłumacza i przykładowych programików). POLBRIT sprzedaje instrukcje od ręki, za 1500 zł.
Mniej elegancko wydana jest instrukcja firmy NOWATECH, niezbyt wygodny jest zwłaszcza jej duży format. Cena: 2000 zł. Za tę samą kwotę można kupić na bazarze i w Warszawie, w domu towarowym Sezam odbitkę kserograficzną z maszynopisu — wolną od błędów merytorycznych; ale przetłumaczoną fatalnym językiem.
Wszystkie te instrukcje mają jednak zasadniczą wadę: zostały one przygotowane dla rynków, na których pełno jest literatury dotyczącej danego typu komputera, osoby bardziej zainteresowane mogą więc bez trudu zdobyć potrzebne informacje. Amator informatyki w naszym kraju nie może, znaleźć szerszego omówienia budowy urządzenia. Powoduje to uczucie pewnego niedosytu.
Andrzej Puch, „BASIC — wstęp do programowania i metod numerycznych”, wyd. II, WSP Rzeszów 1985. Nakład 800 egz. (sic!), cena 56 zł — jak przed kryzysem! Trudno zgodzić się z autorem, gdy we wstępie pisze o ewidentnych walorach dydaktycznych BASIC-a. Twierdzi on m.in., że znajomość BASIC-a ułatwia późniejszą naukę FORTRANU, nazywanego przez autora językiem obecnie najczęściej wykorzystywanym przy rozwiązywaniu zagadnień numerycznych. Na szczęście czasy aż takiej świetności FORTRAN ma już za sobą. Utrzymuje się jeszcze jedynie w nielicznych rezerwatach i uczenie młodych ludzi pod kątem nawyków strażników tychże rezerwatów wydaje się działaniem chybionym.
Po wykładzie BASIC–a następuje jednak — ułożony w sposób bliski współczesnej informatyce — krótki bryk z najczęściej stosowanych metod numerycznych, łącznie z przykładowymi procedurami realizującymi je. Mogą one być zresztą przez użytkownika żywcem przepisywane do jego programów. W sumie jest to pozycja potrzebna w podręcznej biblioteczce młodego miłośnika informatyki, choć nauki początków programowania przy jej pomocy raczej nie zalecałbym.
Adam Jeske, Roman Stryjskl „Programowanie mikrokomputerów w języku BASIC — poradnik szkoleniowy”, Zielona Góra 1985, wydawca, cena i nakład nie znane — książka była rozdawana na Targach Poznańskich jako materiał reklamowy firmy APINA. Podręcznik ten stanowi kolejny dowód, że nawet w szybko rozwijających się dziedzinach mały ośrodek może mieć liczne przewagi nad wielkimi centrami. Środowisko informatyków jest tak nieliczne i tak zdane na własne siły, że nie marnuje czasu na rywalizację, lecz wspólnie załatwia sprawy, niezależnie od tego, kto pracuje w APINIE, kto w ZETO, a kto w WSP, WSI czy Oddziale Doskonalenia Nauczycieli. W rezultacie w ciągu ostatniego półrocza w Zielonej Górze zrobiono w pewnych dziedzinach więcej niż w reszcie Polski.
Podręcznik bardzo przemyślany, ukazujący poprawny styl programowania i traktujący BASIC jedynie jako przykład języka, w którym można podane algorytmy realizować — przykład wybrany z konieczności. Wielką zaletą książki jest bogaty wybór przykładowych procedur graficznych, łącznie ze służącymi do tworzenia wykresów, histogramów, wykresów kołowych itp.
Wielką zaletą książki jest szerokość spojrzenia na język: autorzy nie ograniczają się do formalnej jego definicji lub do jednej z realizacji, lecz omawiają pełny wachlarz spotykanych komend i funkcji, wskazując równocześnie, czym różnią się realizacje BASIC-a na poszczególnych komputerach.
***
M. Iglewski, J. Madey, S. Matwin „Pascal” wyd. III, WNT 1985, cena 170 zl — 10000 egz. Podręcznik najpopularniejszego obecnie języka programowania, od którego rozpoczyna się nauka informatyki na studiach wyższych. Mimo, że jest to podręcznik akademicki, widać w nim troskę o nieprzygotowanego czytelnika. Obecnie dla najpopularniejszych typów mikrokomputerów dostępne są dobre kompilatory Pascala, tak więc nikt nie jest skazany na programowanie w Basic-u. Uczcie się Pascala z podręcznika Iglewskiego, Madeya i Matwina! Zawiera on obok kursu języka bogaty zestaw przykładowych procedur i programów.
Przeczytał dla Was
Władysław Majewski