ZX SPECTRUM jest kontynuacją idei mikrokomputera zapoczątkowanego modelami ZX 80 i ZX 81 przez firmę SINCLAIR. W wyniku zawartych porozumień między SINCLAIR'em i firmą TIMEX w kwietniu 1982 roku na rynku amerykańskim pojawił się model TIMEX 1000, który był kopią ZX 81 i model TIMEX 2000 wzorowany na ZX SPECTRUM. Udoskonalając swoje wyroby firma TIMEX wprowadziła w czerwcu 1983 roku model TIMEX 2068. Był to mocno zmieniony i rozbudowany ZX SPECTRUM. Sprowadzany do Polski model TIMEX 2048 był pierwotnie okrojoną wersją mikrokomputera TIMEX 2068, wyposażonym w pamięć RAM o pojemności zaledwie 16 KB. Obecnie produkowana wersja portugalska TIMEX 2048 jest już prawie w pełni kompatybilna z mikrokomputerem ZX SPECTRUM 48K. Powodem drobnych różnic w bezpośrednim przenoszeniu oprogramowania jest fakt zastosowania innego układu specjalizowanego ULA (Uncommited Logic Array) i innych sygnałów wysyłanych na jej porty. Konsekwencją tego są niezbędne zmiany wprowadzone w pamięci ROM Oznacza to, że programy czytające klawiaturę bezpośrednio z portów mogą wykazywać błędne działanie. Wprowadzając zmiany w pamięci ROM nie poprawiono jednak błędów popełnionych w ROM-ie ZX SPECTRUM (np. NMI).
Bezpośrednio po włączeniu zasilania, mikrokomputer pracuje w trybie standardowym (z rozdzielczością 256 na 192 punkty). Przełączenie na inny tryb grafiki następuje poprzez wysłanie odpowiedniej wartości do Portu 255:
- a) OUT 255,1 — na ekranie wyświetlana jest pamięć tzw. drugiego ekranu umieszczonego od adresu 24576 do 30719 z atrybutami od 30720 do 31487
- b) OUT 255,2 - na ekranie nadal jest 256 * 192 punkty ale każdy znak posiada 8 różnych zestawów atrybutów — po jednym zestawie na każdy wiersz punktowy.
- c) OUT 255,6 — grafika o podwójnej rozdzielczości. Na ekranie można umieścić jednorazowo 192 linie po 512 puntków. Ograniczeniu ulegają możliwości przydzielania atrybutów poszczególnym znakom. Znaki wyświetlane w kolumnach parzystych pamiętane są w obszarze ekranu 1 zaś wypełnienie kolumn nieparzystych pochodzi z pamięci ekranu 2
- d) OUT 255,0 — przywraca grafikę standardową.
Różnice w stosunku do ZX SPECTRUM wykazuje łączówka systemowa. Od strony elementów
- na styk 20 wyprowadzono zamiast -5V napięcie + 12V,
- na styk 22, 23 nie są wyprowadzone napięcia + 12V
Strona dolna:
- na styki 16, 17, 18 nie są wyprowadzone sygnały Y, V, U
Dodatkowym elementem, którego nie posiadał ZX SPECTRUM jest gniazdo manipulatora pracującego w standardzie "KEMPSTON JOYSTICK" umieszczone z lewej strony mikrokomputera i wyłącznik zasilania znajdujący się po jego prawej stronie. Włączenie zasilania sygnalizowane jest czerwoną diodą LED
Bardzo delikatna z gumowymi klawiszam klawiatura ZX SPECTRUM została zastąpiona bardziej wytrzymałą klawiaturą stosowaną w elektronicznej maszynie do pisania BROTHER EP-20. Mimo pewne] poprawy właściwości mechanicznych nie jest ona w pełni zadowalająca. Układ klawiszy nie uległ zasadniczym zmianom dołożono jedynie drugi klawisz CAPS SHIFT osobny klawisz BREAK i drugi klawisz SPACE. Brak jest natomiast klawisza EXTENDED MODE, który znacznie ułatwia pisanie programów. Na klawiszach F i J umieszczono dodatkowo wypukłe znaczki przeznaczone dla osób, które nie patrzą na klawiaturę podczas pisania. W modelu tym zastosowano również większy głośnik dający lepsze efekty dźwiękowe. Gniazdo do współpracy z telewizorem znajduje się w tym samym miescu co w ZX SPECTRUM, a dodatkowo wyprowadzono na sąsiednie gniazdo sygnał VIDEO, umożliwiający korzystanie z monitora. Kolorowy sygnał wizyjny kodowany jest w systemie PAL.
Oprócz bogatej biblioteki gier komputerowych istnieje pokaźnych rozmiarów biblioteka programów tzw. użytkowych.
Mikrokomputer TIMEX 2048 wyposażony w gniazdo manipulatora i sygnału VIDEO, wyłącznik zasilania i trwalszą klawiaturę jest wygodniejszy w eksploatacji, bardziej niezawodny w działaniu.
Biorąc pod uwagę to, że mikrokomputer TIMEX 2048 zachowuje prawie całkowitą zgodność programową ze SPECTRUM, prezentuje wyższy standard wykonania, a także to, że można go nabyć za złotówki po stosunkowo niskiej cenie, może w dalszym ciągu utrzymać popularność tego systemu w kraju.
DANE TECHNICZNE
- pamięć ROM — 16KB,
- pamięć RAM — 48KB (dla programisty dostępnych jest 41640 bajtów pamięci),
- mikroprocesor Z80A pracujący z częstotliwością 3.5MHz,
- BASIC jako podstawowy język komunikacji między użytkownikiem a mikrokomputerem,
- możliwość współpracy z następującymi urządzeniami:
- a) odbiornikiem TV,
- b) monitorem,
- c) magnetofonem, jako pamięcią masową,
- d) drukarką TIMEX PRINTER 2040,
- e) manipulatorem,
- możliwość generowania prostych dźwięków,
- cztery tryby grafiki.
Andrzej Ciepliński, Konrad Fedyna